Ortodonti

Ortodonti nedir?

Ortodonti; diş ve çene düzensizliklerinin teşhis ve tedavisi ile ilginenen, dişlerin çene kemikleri içerisinde düzgün yerleştirilmesini amaçlayan diş hekimliği branşıdır. Diş hekimliğinin tüm diğer branşlarıyla birlikte çalışır. ‘’Düz bir diş’’anlamına gelmesine rağmen ortodonti, sadece dişleri değil, aynı zamanda çenelerin, alt ve orta yüz düzensizliklerini tedavi etmektedir.

Ortodontist (Ortodonti uzmanı) ise bu konuda uzmanlaşmış kişiye verilen ünvandır. Ortodonti uzmanı olabilmek için 5 yıllık diş hekimliği fakültesinden mezun olduktan sonra ayrıca en az 4 yıl daha tam zamanlı uzmanlık eğitimi alınması gerekir. Ortodonti tedavisi iyi bir planlanma gerektiren bilgi ve tecrübeye dayanan ve sadece ORTODONTİ UZMANI tarafından yapılması gereken bir tedavidir. Ortodontist veya ortodonti uzmanı ideal bir yüz estetiği ve çiğneme sisteminin sağlığını planlarken, kendi dişlerinizle size doğal ve güzel bir gülüş yaratır.

Ortodontik problemler neden oluşur?

Dişlerin kapanış problemlerine genel olarak maloklüzyon denir. Maloklüzyonlar, genetik ve/veya sonradan kazanılmış olabilir. Genetik problemlere örnek olarak, diş ve çene boyut uyuşmazlıkları, konjenital (doğuştan) eksik veya fazla dişler, çene ve yüz uyumsuzluklarını verebiliriz. Kazanılmış problemlere ise parmak emmeye bağlı problemler, tonsil, adenoid ve burundaki deviasyona bağlı hava yolu daralmaları, dişlerin erken kaybını örnek verebiliriz. Tüm bu problemler sadece dişlerin dizilimini bozmakla kalmayıp yüz gelişimi ve görünüşü de etkilemektedir.

Parmak emme gibi kötü alışkanlıklar diş dizilimini etkiler mi?

Parmak emme, yanlış yutkunma, tırnak ısırma, dil itme, ağız solunumu gibi kötü alışkanlıklar (mal fonksiyonlar) ileride kötü sonuçlara neden olmaktadır. Böyle bir durumda erken teşhis ve tedaviye gerek duyulmaktadır. Daha kısa ve az emek isteuen bir tedaviyle  dişler ve çene ilişkileri düzeltilebilir. Aksi halde ilerleyen yaşlarda daha uzun sürede daha uzun emek harcamak gerekecektir.

Çocuğumu kaç yaşında ortodontik muayeneye getirmeliyim?

Amerikan ortodonti birliği ilk ortodonti muayenesini 6-7 yaşında önermektedir. Ortodontik problemlerin erken teşhisi ileri dönemde zorunlu olabilecek kompleks ortodontik tedavi ihtiyacını bitirmekte ya da azaltmaktdır.

Erişkinler de ortodontik tedaviye başvurabilir mi?

Ortodonti tedavisinde herhangi bir üst yaş sınırı yoktur. Yaşınız ilerlemiş olsa dahi dişleriniz  ve çevre dokuları sağlıklıysa ortodontik tedavi uygulanabilmektedir

Ortodontik problemler ne gibi sorunlara yol Açar?

Ortodontik problemler; çiğneme, konuşma ve artikülasyon eylemlerinin kalitesini düşürür. Eğer ortodontik, problemler yaşanmaya başladığı andan itibaren tedavi edilirse tedavi süreci daha kısa olacaktır ve tedavi sonuçları da daha başarılı olacaktır. Eğer diş teli tedavisi erken yaşta yapılmayıp aksatılırsa ileri yaşlarda daha zor,uzun ve ağrılı olabilmektedir.

Ortodontik tedavinin yararları nelerdir?

İyi bir estetik görünüşün yanısıra ortodontik açıdan düzgün bir diş dizilimine sahip olmanın birçok faydası bulunmaktadır. Çapraşık dişlerin temizlenmesi çok zor olacağından çürük ve erken diş kaybı riski taşımaktadır. Diş dizilimindeki düzensizlikler dişlerde anormal aşınmalara, temporomandibular eklemin zarar görmesine, dişetleri ve diş çevresindeki kemik üzerinde strese neden olmaktadır. Ayrıca tedavi edilmeyen ortodontik problemler çene eklemini etkilediği için baş, boyun ve yüz ağrılarına da neden olmaktadır.

Ortodontik tedavi ihtiyaç mıdır, lüks müdür?

Ortodontik tedaviye ihtiyaç hem estetiği hem de fonksiyonu düzeltme amaçlıdır. Çiğneme fonksiyonlarında problemleri olan astanın daha iyi bir çiğneme yapabilmesi ve düzgün bir sindirim için dişlerin optimum şekilde dizilip, düzgün bir kapanışa getirilmesi ihtiyaçtır. Estetik kaygıya sahip olan hastalarda ise ortodontik tedavi ilk bakışta bir lüks gibi görünse de çağımızın getirdiği estetik anlayışı ve estetiğin önemi de ortodontik tedaviyi lüksten çıkarıp ihtiyaç durumuna getirmiştir.

Ortodontideki faz 1 ve faz 2 tedavi nedir?

Faz 1 tedavi hastanın birçok süt dişinin bulunduğu sadece daimi ön keserlerinin sürmüş olduğu karışık dişlenme döneminde yapılan tedavidir. Ortodontistle ilk tanışmanın 6-7 yaş civarında olması uygundur. Faz 1 tedavinin amacı orta ve ciddi düzeydeki ortodontik problemlerin önlenmesi veya azaltılmasıdır. Bu problemlerden bazıları iskeletsel uyumsuzluklar, ön ve arka ters kapanış (crossbite) ve aşırı yer darlığıdır. Faz 1 tedavi sayesinde ileri dönem cerrahi müdahale gereksinimi veya diş çekim ihtiyacı azalabilmektedir.

Faz 1 tedaviye ihtiyaç nedenleri şunlardır

• Dişlerin ve çenelerin ters kapanışları,
• Erken kaybedilmiş süt dişleri
• Yanlış yutkunma şekli (Yutkunma esnasında dilin dişler arasında öne ya da yana hareket etmesi),
• Üst çenenin alt çeneye, alt çenenin üst çeneye göre dar olması
• Üst çenenin alt çeneye, alt çenenin üst çeneye göre ilerde ya da geride olması
• Dişlerin çenelerdeki yer darlığına bağlı sürememesi, gömülü kalması,
• Konjenital fazla ya da eksik dişler
• Üst dişlerin fırlak olmasına bağlı travmaya ve kırılmalara açık olması,

Faz 1 tedaviler tedaviler genellikle 6 ay-1,5 yıl arasında sürmektedir.

Tedavinin iki aşamada gerçekleştirilmesi bazı problemlerin daha etkin bir şekilde çözülmesini sağlarken, sabit tedaviyle geçirilen toplam tedavi süresini azaltmakta ortodontik problemlere bağlı dişlerde meydana gelebilecek çürük ve diş eti hastalığı gibi durumların önüne geçilmesini sağlamaktadır. Faz 2 tedavi ise daimi 2. büyük azılar dahil tüm daimi dişlerin sürdüğü an yani 12-13 yaş ve sonrasında yapılan tedavilerdir. Faz 2 tedavinin amacı ideal diş kapanışının sağlanmasıdır.

Ortodontistle ilk randevu

Ortodontik tedavinin planlaması iyi bir inceleme gerektirir. İlk ziyaretinizde hastanın tıbbi ve dişsel geçmişi öğrenilir ve bir ön klinik muayene yapılır. Hastanın yüz görünümü, ağız içi dokular ve dişler incelenir. Tedavi hakkında bir ön fikir oluşturulur ve size anlatılır. Daha sonra ikinci bir kayıt randevusu verilir. Bu ikinci randevuda, hasta için en uygun ortodontik tedavi şeklinin belirlenmesi için gerekli teşhis kayıtları alınır. Teşhis kayıtları esas olarak; hasta yüzünün ve dişlerinin fotoğraflarını, dişlerin ölçülerini ve çalışma modellerini içerir. Bu bilgiler doğrultusunda çalışılır ve her hasta için uygun tedavi planı belirlenir.

Ortodontik tedavide randevular

Braketlerinizin ya da apareylerinizin takıldığı randevular genellikle yaklaşık 1 saat sürer. Daha sonra gerekli ayarlama ve kontroller için ordotontistinizi bizi 4 – 6 haftada bir ortalama yarım saat süren randevular ile ziyaret edersiniz. Tedavinin başarısı için randevulara uymak önemlidir. 

Ortodontik tedavi ağrılı bir süreç midir?

Diş tellerine alışma süreci biraz zaman alabilir. Genel anlamda braketlerin ya da apareylerin takıldığı ilk gün dişlerinizde ağrı kesici kullanımıyla geçen birkaç gün hassasiyet olması normaldir ancak tedavinin 2.-3. ayından itibaren bir ağrı hissetmezsiniz. Ortodontik tedaviler günden güne gelişmektedir. Günümüzde braket ve aparey tasarımları hastalar açısından daha kullanışlı ve rahat hale getirilmiştir.

Ortodontik Tedavi Nasıl Yapılır?

Ortodontik tedavi diş telleri (braket) ve/ve ya apareyler (damaklıklar) ile yapılır.

Ortodontik tedavi için daimi diş çekilmesi nedir? Hangi amaçla yapılır?

Ortodontik tedavide daimi dişler hem çapraşıklığı çözmek hem de fırlak dişleri geriye ideal konumlarına getirmek için yapılmaktadır.  Bu iki sorunu ortadan kaldırmak için diş çekimli tedavinin tek belirleyici faktörü çapraşıklık ya da dişlerin fırlaklığı değil aynı zamanda yüz profili, dudakların konumu, dişlerin kemikteki konumu da belirleyici faktörlerdendir.

Ortodontik tedavide sistem nasıl çalışır?

Ortodontik tedavide sistemler çıkarılabilir tarzda (hareketli) veya dişlere yapıştırılmış (sabit) şeklinde olabilir. Dikkatlice planlanmış bir yönde, sabit ve hafif bir kuvvet uygulanarak, braketlerin yada apareylerin yavaşça dişleri doğru pozisyonlarına getirmesi sağlanır.

Ortodontik tedavi ne kadar sürer?

Tedavi süresi 6 aydan 5 yıla ( aktif tedavinin olmadığı takip dönemlerine sahip) kadar değişebilmektedir. Bu süre, problemin şiddetine, hastanın ağzının ve yüzünün gelişimine ve uygulanacak tedavi safhalarına bağlıdır. Hastalar farklı oranlarda ve farklı şekilde büyüme gelişim gösterirler ve bu sebeple ortodontik tedaviye de cevapları farklı olmaktadır. Böylece, vakanın tedavisinin tamamlanma zamanı, başlangıçta hesaplanan veya tahmin edilen zamandan farklılık gösterebilir. Hastanın doktorunun söylediği gibi ve gayretli bir şekilde tüm yardımcı elemanları ve gerekli tüm apareylerini kullanması, tedavinin verimli olmasında önemli bir faktördür.

Diş Teli Uygulaması Nasıl Yapılır?

Braket ortodontistiniz tarafından dişlerin dizilimini düzeltmek için diş yüzeyine uygulanan ortodontik aletlerdir. Dişin ön yüzeyinden (labial)  ya da arka yüzeyinden (lingual) uygulanır Braketlerin birçok çeşidi mevcuttur. 1. Konvansiyonel metal braketler 2- Konvansiyonel seramik ya da cam braketler. 3- Kapaklı metal braketler 4- Kapaklı seramik ya da cam braketler

Lingual braket (Lingual ortodonti) nedir?

Kişiye özel olarak ya da standart dizayn edilen, dişlerin arka yüzeyine yapıştırılan braketlerdir. Bu sayede ortodontik tedavi gördüğünüz anlaşılmamaktadır.

Şeffaf plak (clear aligner)  tedavisi nedir?

Kişiye özel olarak 3 boyutlu bilgisayar teknolojisiyle üretilen bir dizi şeffaf plaklarla yapılan ortodontik tedavi yöntemidir. Şeffaf plaklar sayesinde metal braketlerde görülen ağız içi yaralanmaları ve rahatsızlıkları görülme riski ortadan kalkmaktadır. İstenildiği zaman çıkartılabilmesi sayesinde yemek yemede, içmede ve dişlerimn fırçalanmasında herhangi bir kısıtlamanız ve zorluğunuz bulunmamaktadır. Problemin ciddiyetine göre kullanılacak şeffaf plak sayısı değişmektedir. Genel anlamda her şeffaf plağınızı ortalama 10-14 günde bir değiştirmeniz gerekmektedir.

Diş Telleri İle Ağız Bakımı Nasıl Yapılmalıdır?

Ortodontik tedavi amaçlı diş telleri uygulanan, çocukların, gençlerin ve yetişkinlerin diş bakımına daha çok dikkat etmesi gerekir. Çünkü sabit braketler ve teller nedeniyle dişleri ve diş etlerini fırçalamak biraz daha zor olabilir. Bunun için, diş tellerinin de arasını temizleyecek olan diş fırçaları seti doktorunuz tarafından önerilecektir. Bu özel fırçalar ile dişler düzenli olarak fırçalanmalı, teller temizlenmeli ve ağız gargarası mutlaka kullanılmalıdır.

Ortodontik tedaviden sonra tekrar dişler bozulur mu?

Dişler kemiğe yapışık değildirler. Aralarında liflerin olduğu bir milimetrelik bir süspansiyon sistemi vardır. Dişler hareket ettikçe bu lifler gerilecek ve teller çıktığında gerilen lifler dişleri tekrar eski yerine zorlayacaklardır. Bu nedenle teller çıkartıldıktan sonra liflerin yeni yerine alışması için bir süre dişlerin yeni yerlerine pekiştirilmesi gerekecektir. Aynı zamanda ortodontik tedavi bittiğinde dişlerin etrafındaki kemik yapının mineralizasyonunu tamamlayıp sertleşmesi için bir süre  gerekmektedir. Her iki nedenden dolayı aktif ortodontik tedaviden sonra pekiştirme tedavisine ihtiyaç duyulmaktadır. Aksi takdirde dişler tekrar bozulabilir.

Pekiştirme (Retansiyon) Dönemi Nedir?

Ortodontik tedaviyle elde edilen son durumun, tedaviden önceki durumuna dönmemesi için alınan önlemlere ‘pekiştirme’ bunun için geçen süreye “pekiştirme dönemi” denir. Pekiştirme tedavisinin süresini ortodontist belirler ve hasta buna kesinlikle uymalıdır. Pasif bir dönemdir.

Teller çıkartıldıktan sonra dişlerde leke kalır mı?

Ortodontik tedavi uzun bir süreçtir. Bu süre boyunca eğer dişler dikkatli ve düzenli fırçalanmazsa dişe yapıştırılan braketler etrafında biriken plaklar orada çürük oluşumunu başlatacak ve tedavi sonrası teller çıktığında kalıcı renklenmelere sebep olacaktır. Dişler tedavi boyunca düzenli fırçalanırsa kesinlikle diş üzerinde hiçbir leke oluşmaz.

Ortodontik tedavi bitiminde retainer kullanmam gerekli mi?

Genel anlamda evet. Eğer retainer kullanmazsanız dişleriniz eski pozisyonlarına dönebilir ve ortodontik tedavi ihtiyacınız yeniden ortaya çıkabilmektedir. Retainerler ortodontistiniz tarafından takıp çıkarılabilir ve/veya diş yüzeyine sabit şekilde uygulanmaktadır. Özellikle sabit retainerların çıkartılması ile ilgili bir zamanlama yoktur. Hasta talebi olmadığı sürece dişlerin üzerinden kalması önerilmektedir.

Ortodontik Tedavi Fiyatları Nelerdir?

Ortodontik tedavi, tamamiyle hastanın problemine özel şekillenen bir tedavi şeklidir.   Bu tedavide fiyatlar;

• Ortodontik ve / ve ya ortopedik problemin derecesine
• Kullanılacak olan diş teli malzemelerine
• Tedavinin süresine
• Hasta talebine göre değişmektedir.

Bu nedenle ortodontik tedavi fiyatları için mutlaka doktora başvurmak ve muayene olmak gerekmektedir. Genel anlamda porselen braketlerle yapılan tedaviler ve şeffaf plak tedavileri metal braket tedavilerine göre daha pahalıdır.

Tek çene ortodontik tedavi nedir?

Tek çene ortodontik tedavi; çok kısıtlı endikasyonlarda uygulanılan, karşı çenede nerdeyse hiçbir problemin olmadığı, tedavi ettiğimiz çenede de minimal  (3-6 aylık) bir problemin olduğu, estetik amaçlı yapılan tedavidir. Tedavi edilecek çenenin tedavi süresi 1 seneye yakınsa tek çene ortodontik tedaviyi yapmaktan kaçınırız.  Çünkü yapılacak tedavi bütün diş ilişkilerini, kapanışı değiştireceği için diğer çeneyi de tedaviye dahil etmek gerekmektedir.

Braket ve teller ağızda yara oluşumuna sebep olur mu?

Ortodontik tedavinin 15- 20 günlük süresi alışma dönemidir. Bu dönemde ağız dokuları da braket ve tellere alışacaktır. Bu alışma döneminde bazı hastalarda yanak içi yaralar oluşabilmekte ve bu hastalar zorlu bir süreç yaşayabilmektedir. Ancak bu hasta grubu genele göre az bir yüzdeye sahiptir. Bunun önüne geçmek için ağız mumları ve tuzlu su gargaraları kullanılabilmektedir.

Ortodontik tedavi sırasında yeme, içme ilgili kısıtlamalar nelerdir?

Dişlere yapıştırılmış olan braketlerin çıkmasına sebep olacak besinlerden (fındık, fıstık gibi kuru yemişler, erik, kiraz gibi çekirdekli besinler), lokum, sakız gibi yapışkan besinlerden tedavi süresince uzak durulmalı ve dikkatli olunmalıdır. Asitli içeceklerin (kola, fanta, sprite, gazo) ortodontik tedavi sırasında içilmesi doğru değildir. Çok mecbur kalındığında pipet kullanılarak içilebilir ancak en kısa sürede dişler fırçalanmalıdır.

Temporomandibular eklem (Çene Eklemi) Nedir?

Çene eklemi, alt çenenin kondil adı verilen top şekline benzeyen çıkıntısı ile kafa kaidemizdeki temporal kemikteki oyuk arasında oluşan eklemdir. Kulak deliğimizin hemen önünde yer alır. Bu eklem alt çenemizin birçok yönde hareket etmesini sağlar. Eklem bölgesinde kemikler haricinde ligamentler, kaslar, ve disk adı verilen yapı vardır.

Temporomandibular eklem (Çene Eklemi) bozuklukları

Alt çeneyi açarken / kaparken kısıtlanma, ağrı ve ses gelmesi, baş ve boyun bölgesinde ağrıların oluşması çene eklemi ile ilgili bozukluklardır. Bu bozuklukların ortaya çıkmasına sebep olabilecek birçok faktör vardır. Bu faktörler;

• Dişlere ve Çenelere ait Yapısal Bozukluklar (diş çapraşıklığı, açık kapanış, derin veya örtülü kapanış, alt çenenin aşırı önde veya geride olması) dır.
• Travmalar (araba kazası veya çeneye alınan büyük darbe, diş sıkma, diş gıcırdatma, uzun süre sakız çiğneme)
• İltihabi Hastalıklar (romatizmal hastalıklar, çene eklemine ait iltihabi hastalıklar gibi),

Eklem splinti  nedir?

Eklem splinti alt ya da üst çeneye uygulanan, dişlerin arasında duran, şeffaf, takılıp çıkartılabilen, sert materyalden yapılan bir apareydir. Yanlış kapanmaya alışan alt çenenin doğru şekilde kapanmayı öğrenmesini, kasların rahatlamasını ve çene ekleminin sağlıklı yerde konumlanmasını sağlar. Hastadaki probleme bağlı sadece gece yatarken ya da yemekler dahil 24 saat kullanılması gerekebilir.

Eklem splint hangi bozukluklarda kullanılır ?

Dişler ağız fonksiyonlarının devamı için her zaman sıkı bir şekilde temas eder. İdealde istediğimiz; çene ekleminin sağlıklı bir şekilde kapandığı pozisyon ile dişlerin tamamının kapandığı pozisyonun aynı yerde bulunmasıdır. Ancak bazen dişleri kapanırken çene ekleminin normal yerinden uzaklaşmasına sebep olur. Bu durum; dişlerde aşınma, çene ekleminde ses ya da ağrı, çeneyi açan/kapatan çiğneme kaslarında büyüme ve ağrı, baş ve boyun ağrısı, diş sıkma ve gıcırdatma, alt çene hareketlerinde kısıtlanma gibi karşımıza çıkabilir.

Ortodonti tedavisi gibi tüm dişleri ilgilendiren bir tedavi gerçekleştirilecek ise ve yukardaki gibi semptomlar varsa hastanın durumunun doğru teşhisi için teller takılmadan gerekli görülürse önce splint tedavisi uygulanmalı, alt çenenin sağlıklı,ağrısız durumu tespit edilmelidir.

Eklem splinti hangi amaçla kullanılır?

Splint, dişlerin birbirine olan sıkı temaslarını ortadan kaldırarak alt çenenin rahat ve serbest bir şekilde hareket etmesini sağlar. Doğru fonksiyon gören alt çene ve ona bağlı kaslar, çene ekleminin doğru yerine alınmasını, kaslara ve ekleme ait rahatsızlık ve ağrıların ortadan kalkmasını, alışılmış kapanış ile eklem doğru pozisyona yerleştiğinde meydana gelen diş kapanışı arasında farkın ortaya çıkmasını ve devamında ortodonti tedavisine başlanacaksa doğru teşhis koyulmasını ve tedavi planının doğru yapılmasını sağlar.

Ortognatik cerrahi nedir?

Ortodonti tedavisi sırasında amacımız dişlerin ve çenelerin olabilecek en iyi konuma gelmelerini sağlamaktır.

İdealde üst çene alt çeneyi belirli oranlarda hem önden hem de arkadan örter. Alt çene, üst çenenin hemen gerisinde yer alır. Çenelerdeki uyumsuzluk fazlaysa sadece dişleri düzelterek istenen sonuçlar elde edilemeyebilir. Bu durumda ortodonti tedavisiyle beraber uygulanan çene ameliyatları (ortognatik cerrahi) düzgün alt ve üst çene kapanış ilişkisini elde etmemizi sağlar.

Ortodontik problemler dişlere ve çenelere bağlı olabilir. Büyüme ve gelişimine bağlı çene uyumsuzlukları genellikle;

• Sınıf 2, alt çenenin normalden geride,
• Sınıf 3, alt çenenin normalden önde ya da üst çenenin geride,
• Laterognati (asimetri), alt ya da üst çenenin yüzün sağında ya da solunda yer alması,
• Ön açık kapanış, çenenin kapandığında sadece en arka dişlerin temas edip ön dişlerin etmemesi

şeklinde sınıflandırılabilir.

Ortognatik cerrahi; büyüme gelişim tamamlandıktan sonra genel anestezi altında ağız içerisinden uygulanan, ameliyatın ağız ve diş çene cerrahı ya da plastik cerrah tarafından yapıldığı, planlamasının ortodontist tarafından yapıldığı bir işlemdir.

Ortognatik , tek ya da her iki çeneye ve aynı zamanda çene ucu, elmacık kemikleri ve buruna da uygulanabilir.

Ameliyattan birkaç gün sonra iyileşme döneminde çeneler bağlanır. Bu dönem yaklaşık 1 hafta-10 gün sürer. Bu sürede sıvı gıdalarla beslenilir. Daha sonra çeneleri bir arada tutan lastiklerin nasıl takılıp çıkartılacağı öğretilir. Birkaç hafta daha yemekler haricinde lastikler kullanılır. Bu dönemde yüzde hızla iyileşecek şişlikler oluşmaktadır. Ortodontik tedavi, ortognatik cerrahi işleminden sonra genellikle 6-9 ay kadar daha sürer ve tamamlanır.