- Süt dişleri beslenme, konuşma, çenelerin gelişimi ve estetiğe katkıda bulunma gibi fonksiyonların yanı sıra kendilerinden sonra sürecek olan daimi dişlerin yerlerini korumaları nedeniyle bilinen en iyi yer tutuculardır.
- Sağlıklı dentisyonun anahtarı sayılan süt dişlerinin erken kaybı; ileride geçici ya da kalıcı olabilecek okluzyon bozukluklarına, estetik sorunlara, beslenme problemlerine, anormal dil/emme alışkanlıklarına, konuşma bozukluklarına ve psikolojik sorunlara yol açabilmektedir.
- Erken süt dişi kaybının sagittal, vertikal ve transversal olarak malokluzyon artışına neden olduğu bildirilmektedir.
- Erken diş kaybının ağızda oluşturacağı olumsuz etkileri ve oluşabilecek çapraşıklık, ektopik erupsiyon, orta hat sapması, dişlerin gömülü kalma durumu ve malokluzyon gibi negatif etkilerin şiddetini azaltmak için yer tutucu kullanımı gerekmektedir.
- Süt dişi çekimi her zaman yer kaybı ile sonuçlanmamaktadır.
- Bir süt dişi çekimi sonrasında hangi şartlarda yer tutucu yapılması gerektiğine birtakım kriterlere bakılarak karar verilmektedir:
–DİŞ YAŞI: Çocuklarda dişlerin sürme yaşı farklılık gösterebilir. Biyolojik yaşla dişlerin sürme zamanını direkt olarak ilişkilendirmek doğru değildir.
–SÜRECEK DİŞ ÜZERİNDEKİ KEMİK BARİYERİ: Radyografik muayene ile dişin üzerinde kemik bariyeri olup olmadığı tespit edilmeli, eğer varsa yer tutucu yapılmalıdır. Yakın bir süre içinde sürecek dişler için yer tutucu yapılmamakla birlikte aynı dönemde süren başka dişlerin yer kaybı oluşturmasını önlemek için yer tutucu yapılmalıdır.
–ÇEKİM SONRASI GEÇEN SÜRE: Genelde süt dişi çekimlerinden sonraki ilk 6 ayda yer kaybı oluşmakta bu nedenle çekimden hemen sonra yer tutucu yapılmasında fayda vardır.
– DİŞLERİN SÜRME DURUMU: Süt l. azıların erken kaybında daimi 1. büyük azılar ve lateraller henüz sürmemişse yer tutucu yapılmalıdır. Bu dişler sürmüş ve iyi bir kapanış ilişkisi varsa yer tutucu yapmaya gerek yoktur. Anterior bölgede diastema mevcutsa yer tutucuya gerek yoktur ancak diastema yoksa yer kaybı olabileceğinden yer tutucu yapılmalıdır.
Yer Tutucuların Sınıflandırılması Ve Sıklıkla Kullanılan Tipleri
1. Sabit Tipte Yer Tutucular (en yaygın kullanılanlar)
- Hasta uyumu gerektirmez ve bundan dolayı da etkisi kesindir.
- Genellikle tek diş eksikliklerinde tercih edilirler.
- Sabit yer tutucuların planlaması doğru yapıldığı sürece, daimi dişlenmenin gelişimi sırasında bile yeniden düzenlenmesine veya ayarlanmasına gerek kalmamaktadır.
- Sabit yer tutucu uygulamasının en önemli bölümü dişe uygun boyutta bant seçilmesi ve bunun dişe en iyi şekilde adapte edilmesidir.
Sabit yer tutucu çeşitleri:
- Band-Loop
- Kuron-Loop,
- Distal uzantılı aparey (Distal Shoe Retainer),
- Alt Çene Lingual Ark
- Nance Apareyi,
- https://www.youtube.com/watch?v=wUq73dzVyPw
2. Hareketli Yer Tutucular
- Alt veya üst çene farkı olmaksızın uygulanan akril plak ve çeşitli bükümler yapılmış metal teller ihtiva eden yer tutucu apareylerdir. Aktif veya pasif amaçla kullanılabilmektedir.